Równowaga kwasowo-zasadowa. O diecie idealnej

Równowaga kwasowo-zasadowa, to niestety najczęściej pomijany aspekt diety. Nawet jeśli się o niej mówi, to i tak koniec końców schodzi na dalszy plan, a w diecie zwracamy uwagę na 100 innych rzeczy, ale nie na równowagę kwasowo-zasadową.

Odpowiedzmy sobie na pytanie czy w ogóle jest czym sobie głowę zawracać. Czy właściwie możemy doprowadzić do nierównowagi kwasowo-zasadowej? Jeśli tak, to czy jest to dla nas groźne?

Dietetyką interesuję się od bardzo dawna. Zauważyłem dwie rzeczy.

Po pierwsze, wszyscy mamy dostęp do tej samej literatury. Wielu z nas czytało te same książki, te same artykuły. Wszyscy jadamy te same produkty żywnościowe. Mam na myśli to, że znamy z autopsji to co każdy z nas jada, żyjąc w tym samym społeczeństwie o tej samej kulturze.

Dlaczego więc na temat diety mamy tak wiele podzielonych zdań? Dlaczego jedni uważają dany produkt za zdrowy, a inni za niezdrowy? W dietetyce nigdy nie było i nie będzie jednoznacznej odpowiedzi na pytanie: „Jak powinna wyglądać optymalna dieta?” Dlaczego? Odpowiedź jest banalna. Ponieważ najlepsza dieta dla Ciebie, to dieta zgodna z Twoimi poglądami.

Odżywianie jest tak mocno związane z naszą codzienną egzystencją, że wynika bezpośrednio z naszego światopoglądu. Diety dostosowane są do konkretnych myśli ideologicznych, a nawet religii, które zakazują spożywania tego czy tamtego. Dlatego właśnie najczęściej nie sugerujemy się suchymi faktami lub własnym doświadczeniem lecz zgodnością z naszą osobistą etyką i przekonaniami. Jeśli jakaś hipoteza związana z odżywianiem zwyczajnie nie będzie nam pasować, to nie uznamy jej za słuszną i będziemy szukać kontrargumentów.

Kolejną rzeczą jaką zauważyłem jest to, że w dietetyce wyodrębniła się pewna gałąź zwana dietetyką sportową. Co ciekawe założenia dietetyki sportowej oraz po prostu dietetyki bardzo często są rozbieżne. Ta pierwsza, mówiąc trochę złośliwie, zakłada, że człowiek zaczynający uprawiać jakiś sport staje się jakby biologicznie inny. Potrzebuje niewspółmiernie więcej jednego składnika, podczas gdy o innym może całkowicie zapomnieć.

To nie żart. Jeszcze nawet dziś można spotkać się z wnioskami, że jeśli jesteś sportowcem, to nie ma dla Ciebie białka w fasoli. To białko na Ciebie nie działa bo uprawiasz sport. Niektórzy sportowcy wręcz świadomie unikają roślin strączkowych jak czegoś szkodliwego, podczas gdy dietetycy „poza sportowi” wymieniają mnogość zalet takiego pożywienia. Co dokładnie mam na myśli dowiesz się czytając dalej.

Równowaga kwasowo-zasadowa to pojęcie zbyt holistyczne?

Prawidłowe podejście do odżywiania jest współcześnie zaburzone między innymi przez speców od marketingu. Za odpowiednie pieniądze możesz dziś nabyć środek na wszystko. Na łysienie, na potencję, na zgagę, na stres, na złość, na gładkie stopy, na wzmożoną potliwość, na nieprzyjemny zapach z ust, na lepszy sen, na energię w ciągu dnia itd.

Nauczono nas, że jeden środek chroni nas przed jedną dolegliwością. Pomyśl, jaka kobieta nie chciałaby mieć mocnych paznokci, być szczupła i pozbyć się wody podskórnej oraz uczucia nabrzmiałości? Każda? Więc tylko na te trzy potencjalne dolegliwości musi wykupić trzy różne zestawy tabletek.

Kolejnym winowajcą jest medycyna i jej specjalności. Z problemami żołądkowymi idziesz do gastrologa, z sercowymi do kardiologa, a jak masz chorą tarczycę, do endokrynologa. Funkcjonowanie opieki zdrowotnej w ten sposób utwierdza nas w przekonaniu, że ludzkie ciało to zespół niezależnych od siebie układów, z których każdy funkcjonuje autonomicznie, a jego stan nie ma związku z kondycją reszty ciała.

Nie inaczej działa wspomniana już dietetyka sportowa. Potrzebujesz zbudować beztłuszczową masę mięśniową? Jedz więcej białka. Więcej białka to więcej mięśni. Jeden problem i jedno proste rozwiązanie. Chcesz schudnąć? Ogranicz kalorie. Nie masz energii do treningów? Pomoże Ci preparat przedtreningowy. Trenujesz intensywnie? Jedz węglowodany po treningu. Na każdy Twój problem znajdzie się szybka, prosta odpowiedź.

Na holistyczne podejście do tematu odżywiania nie ma miejsca. Dlaczego? Być może dlatego, że gdybyś holistycznie dbał o swój organizm, to nie było by komu rozwiązywać Twoich pojedynczych problemów.

„Równowaga” to słowo klucz

Wszystko co funkcjonuje w świecie działa najlepiej w warunkach optymalnych. Ludzki organizm nie jest tutaj wyjątkiem, jak sugerują nam specjaliści od żywienia w sporcie. Bo co wspólnego z optimum ma np. deficyt kaloryczny? Nie mówi się o optymalnej podaży kalorii w celu przywrócenia prawidłowej masy ciała w przypadku osoby otyłej, a o deficycie.

„Nadwyżka”, „deficyt”, „im więcej tym lepiej” – takimi wyrażeniami często się posługujemy w sprawie diety, chcąc określić ilość spożywanej żywności. To ostatnie najczęściej dotyczy mięsa (zazwyczaj w sporcie, jako źródła niezbędnego białka), a także mleka i generalnie nabiału (jako źródła wapnia). W obydwu przypadkach nadmiar tych produktów w diecie może skutecznie wyprowadzić organizm z równowagi.

Co to jest Równowaga Kwasowo-Zasadowa?

Odczyn pH (skala kwasowości i zasadowości) to jeden z podstawowych parametrów określających substancje w świecie chemii. Mamy kwasy oraz zasady. Wszyscy zapewne wiemy, że im coś jest bardziej kwaśne, tym bardziej niebezpieczne na nas. Kwas solny, kwas w akumulatorach – nikt z nas nie chciałby poczuć tych substancji na własnej skórze. Im bardziej kwaśny kwas, tym bardziej żrący.

Jako że organizm ludzki to głównie płyny, także i tu mamy do czynienia z kwasami i zasadami. A od czego zależy odczyn pH? Od diety. Produkty spożywcze mogą być kwasotwórcze, zasadotwórcze lub neutralne (tabela produktów na końcu artykułu).

Kwasowość mierzy się według skali od 0 do 14 zwaną skalą pH. Im mniejsza wartość na skali, tym większa kwasowość i na odwrót. Im większa wartość, tym większa zasadowość. Cyfra 7 oznacza odczyn pH neutralny (ani kwasowy, ani zasadowy).

Żywność jaką spożywamy może nas w pewnym stopniu zakwaszać lub alkalizować. Jednak co ważne, odczyn pH samego produktu nie ma nic wspólnego z wpływem na równowagę kwasowo-zasadową. Np. sok z cytryny ma kwaśny odczyn pH, jednak jako produkt spożywczy alkalizuje organizm. Dlatego właśnie nie mówimy o żywności kwasowej lub zasadowej lecz o żywności kwasotwórczej lub zasadotwórczej (alkalizującej). Co wpływa na potencjalną kwaso- lub zasadotwórczość danego produktu? Między innymi zawartość pierwiastków i składników. Pierwiastki zasadotwórcze to wapń, potas, magnez i sód, natomiast kwasotwórcze to fosfor, siarka i chlor oraz białko. Im więcej tych pierwszych w diecie, tym zdrowsi będziemy.

Proporcje powyższych pierwiastków to nie wszystko co determinuje produkt jako kwaso- lub zasadotwórczy. Zagadnienie jest bardziej złożone. Podczas trawienia oraz metabolizowania poszczególnych produktów spożywczych organizm pozyskuje różne składniki odżywcze oraz pojawiają się produkty uboczne przemiany materii. Ostateczny bilans tego wszystkiego czyni z pożywienia produkt zakwaszający lub alkalizujący.

Ale kiedy mówimy o równowadze? Równowaga kwasowo zasadowa jest wynikiem takiej diety, w której 80% pożywienia to żywność zasadotwórcza, a 20% to żywność kwasotwórcza. Nadmierne spożywanie tej drugiej może prowadzić do zakwaszenia objawiającego się między innymi:

• przewlekłym zmęczeniem,
• nerwowością,
• brakiem energii,
• ciągłym niewyspaniem,
• obniżoną odpornością,
• problemami z koncentracją i pamięcią,
• pogorszeniem ogólnego wyglądu zewnętrznego (ziemista skóra, słabe włosy i paznokcie),
• osłabieniem fizycznym,
• ogólnie złym samopoczuciem,
• nieprzyjemnym smakiem w ustach i brzydkim zapachem z ust.

To tylko niektóre objawy. Spójrz na powyższą listę i włącz telewizję. Założę się, że niebawem zobaczysz reklamy środków na większość z tych przypadłości. A może wystarczy po prostu przywrócić równowagę kwasowo-zasadową i wszystkie te problemy znikną. Zbyt holistyczne podejście?

Największy problem z równowagą kwasowo-zasadową

W skrajnej sytuacji możemy doprowadzić do choroby zwanej kwasicą. Osoby dotknięte tą chorobą zwykle lądują w szpitalu. Zbyt małe spożycie kwasotwórczych produktów teoretycznie może prowadzić do innej choroby – zasadowicy. Napisałem „teoretycznie” ponieważ raczej się to nie zdarza, a jeśli już tak, to nie z winy diety. Zasadowica pojawia się zazwyczaj po zatruciu niektórymi substancjami, po utracie kwasów żołądkowych wskutek długotrwałych biegunek lub wymiotów lub np. po długotrwałym zażywaniu leków na zgagę (obniżających kwasowość żołądka). Może być także skutkiem innych chorób pośrednio prowadzących do zasadowicy.

Widzimy więc, że najważniejszą rolę w zachowaniu równowagi kwasowo-zasadowej odgrywają posiłki zasadotwórcze, które są najbardziej pożądane.

Największym problemem wynikającym z braku równowagi kwasowo-zasadowej nie jest jednak ani kwasica, ani zasadowica lecz permanentny stan zakwaszenia organizmu nawet jeśli jest to zakwaszenie umiarkowane. Dlaczego? Ponieważ w organizmie, w którym panuje środowisko kwaśne, wszelkie choroby, wirusy, bakterie oraz grzyby mają zielone światło. Jest to po prostu środowisko, w którym mogą się swobodnie rozwijać.

Brak równowagi kwasowo-zasadowej sprzyja także wolnym rodnikom, które są przyczyną procesów utleniających (oksydacyjnych), czyli kolokwialnie mówiąc przyczyniają się do korozji organizmu od środka. Szybciej się starzejemy, łatwiej chorujemy.

Innymi słowy przywrócenie równowagi kwasowo-zasadowej oznacza dla Ciebie brak ryzyka związanego z wieloma chorobami jednocześnie. Zbyt proste czy znowu zbyt holistyczne?

Układy buforowe

Najważniejszym płynem ustrojowym w naszym ciele jest oczywiście krew. Zachowanie właściwego odczynu pH krwi jest dla organizmu priorytetowe. Odczyn pH krwi oscyluje w granicach 7,35 do 7,45 i nie ma prawa wyjść poza ten wąski przedział. Gdyby tak się stało groziłaby nam nawet śmierć. Czy poprzez złą dietę możemy zaburzyć prawidłową kwasowość krwi? Nie.

Organizm ludzki wyposażony został w tzw. układy buforowe. Najważniejszym z nich jest hemoglobina, która ma zdolność wiązania jonów wodorowych (zakwaszających) wymieniając jon wodorowy na jon potasowy (alkalizujący). Wyróżniamy także układ węglanowy, mający ścisły związek z pracą układu oddechowego. Wydychanie dwutlenku węgla może być ograniczone na rzecz zakwaszenia krwi, jeśli zajdzie taka potrzeba lub wzmożone w celu odkwaszenia. Fosforanowy roztwór buforowy z kolei ma zadanie zobojętnianie jonów po powstaniu kwasu mlekowego wskutek np. ćwiczeń fizycznych.

Układy buforowe są dla nas niesamowicie ważne dlatego nie powinniśmy pozostawiać ich samym sobie. Jeśli nie dostarczymy alkalizujących pierwiastków wraz z zasadotwórczym pożywieniem, to zostaną one pobrane zewsząd. Np. wapń zostanie pobrany z kości, a magnez z mięśni. Rozpocznie się reakcja łańcuchowa. Zaczniemy cierpieć na przypadłości związane z brakiem minerałów. Organizm poświęci mięśnie, poświęci kości, poświęci organy. Dla krwi, bo to ona jest najważniejsza. Jakość krwi musi pozostać na odpowiednim poziomie. Jeśli równowaga kwasowo-zasadowa będzie wciąż zaburzana, pozostanie w nas tylko zdrowa krew.

Równowaga kwasowo-zasadowa a sport

W zależności od tego jaki rodzaj aktywności fizycznej uprawiasz Twój organizm korzysta z różnych systemów pozyskiwania energii. Wyróżniamy dwa podstawowe systemy energetyczne; tlenowy i beztlenowy. Ten pierwszy funkcjonuje z udziałem tlenu. Natomiast beztlenowy system energetyczny tlenu nie wymaga.

Ostatecznym nośnikiem energii są dla nas cząsteczki ATP (adenozyno-trójfosforan) zużywane na bieżąco podczas wysiłku fizycznego. Zapasy ATP kumulowane w mięśniach są bardzo nikłe. Szacuje się, że całość ATP wystarczy nam jedynie na 2 sekundy maksymalnego wysiłku. Dlatego cząsteczki ATP muszą być systematycznie odnawiane w różnych procesach energetycznych.

W przypadku wysiłku tlenowego, takiego jak bieganie, jazda na rowerze i inny trening aerobowy, ATP pozyskiwane jest z kwasów tłuszczowych. Właśnie dlatego odpowiednio długi trening aerobowy o stałej intensywności najczęściej wykorzystywany jest w celu spalenia tkanki tłuszczowej.

Trening beztlenowy (anaerobowy) obejmuje krótkie, ale maksymalne próby obciążeniowe. Mowa tutaj o każdym treningu siłowym, ale też i o każdym treningu powodującym wzrost pulsu powyżej 80% pulsu maksymalnego.

Puls maksymalny (MHR) jest inny dla każdej osoby i zależy od wytrenowania, a także od wieku. W przybliżeniu można go obliczyć według wzoru:

MHR = 220 – wiek

Dla osoby 30-letniej wartością graniczną będzie w przybliżeniu 152. Gdy puls osiągnie tę wartość (np. podczas biegania) do odbudowy ATP zostają wykorzystywane beztlenowe systemy energetyczne.

Zakwaszająca glikoliza

Beztlenowe pozyskiwanie ATP odbywać się może z fosfokreatyny w systemie fosfagenowym. Jest to częste zjawisko w przypadku osób uprawiających sporty stricte siłowe, takie jak kulturystyka, trójbój siłowy itp. Organizm potrafi pozyskiwać ATP w tym systemie jeśli wysiłek trwa do około 10 sekund. Oczywiście mowa o wysiłku submaksymalnym.

Dłuższe zmuszanie mięśni do pracy w warunkach treningu sportowego wymaga uruchomienia systemu glikolitycznego (glikolizy). W tym systemie ATP pozyskiwane jest z glukozy w wolnym obiegu z krwi, a ta z kolei uzupełniana jest z magazynów mięśniowych zwanych glikogenem mięśniowym.

Pozyskiwanie ATP w ten sposób jest bardzo wydajne, a beztlenowy glikolityczny system energetyczny jest najczęściej spotykanym systemem pozyskiwania energii w sporcie. Warto wspomnieć, że właściwie nigdy nie zachodzi sytuacja kiedy czerpiemy tylko z jednego systemu. Niezależnie od rodzaju treningu wykorzystywane są mieszane systemy energetyczne. Różnica polega na dominacji jednego nad drugim. Organizm ludzki potrafi płynnie przechodzić z tlenowego systemu na beztlenowy i na odwrót.

System glikolityczny, w przeciwieństwie do fosfagenowego, jest systemem mleczanowym co oznacza, że produktem ubocznym w procesie resyntezy ATP podczas glikolizy jest kwas mlekowy. Kolejną wadą tego systemu jest powstawanie jonów wodoru powodujących zakwaszenie. Im dłużej trwa wysiłek, tym więcej kwasu mlekowego i jonów wodoru powstaje. Proces ten trwa aż do upadku mięśniowego, czyli momentu kiedy nie jesteśmy już w stanie wykonać kolejnego ruchu z tym samym obciążeniem.

Swoją drogą według mojej osobistej opinii to właśnie jony wodoru są bezpośrednią przyczyną tzw. zakwasów, które dawniej były wiązane z kwasem mlekowym, a dziś z potreningowymi mikrouszkodzeniami mięśni (DOMS). Dlaczego tak uważam? Ponieważ jak wynika z mojego doświadczenia najmocniejsze zakwasy powstają wskutek wytrzymałościowego treningu o dużej intensywności, gdzie glikoliza odgrywa rolę pierwszoplanową. Mimo iż maksymalne obciążenia w treningu siłowym na 3 do 5 powtórzeń w serii wymagają dużego zaangażowania całego organizmu, w tym centralnego układu nerwowego, to nie miewałem tak bolących zakwasów po takich treningach. Istotnie podczas takich sesji treningowych ATP pozyskiwane jest w bezmleczanowym systemie fosfagenowym, w którym jonu wodoru nie powstają tak intensywnie jak w przypadku glikolizy.

Zakwaszenie dosłownie odbiera nam siły.

W tym momencie musimy zdać sobie sprawę z ważnej rzeczy. Umiarkowana aktywność fizyczna (np. spacer) jest prozdrowotna. Powoduje szybszy oddech, a przy tym wzmożone wydalanie dwutlenku węgla oraz szybszy przepływ odżywczej dla komórek krwi w naczyniach krwionośnych. Działa także stymulująco na układ kostny i stawowy. Spacer z psem zamiast posiedzenia przed telewizorem przyniesie nam samych korzyści. Niestety nie możemy tego samego powiedzieć o bardzo intensywnym wysiłku na poziomie sportowym.

„Trening sportowy wiąże się ze stresem oksydacyjnym (powoduje wzrost produkcji wolnych rodników) oraz z zakwaszeniem organizmu. „

W obliczu powyższego możemy wyciągnąć wniosek, że skoro zjawisko zakwaszenia ma decydujący wpływ na wynik sportowy, to utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej powinno być tym większym priorytetem w przypadku osób trenujących.

Sport zawodowy wiąże się z poświęceniami. Natomiast rekreacyjne uprawianie sportu wymaga poświęcenia szczególnej uwagi aspektom zdrowotnym. Najważniejszym składnikami diety powinny być pierwiastki alkalizujące oraz antyoksydanty.

Osoby obeznane z tematem dobrze wiedzą, że w praktyce jest zupełnie odwrotnie. Głównym kryterium doboru produktów odżywczych jest zawartość makroskładników. Dlatego w sporcie tak popularne jest mięso jako główne źródło białka oraz ryż brązowy jako źródło wolno przyswajalnych węglowodanów. Obydwa te produkty są mocno zakwaszające. Mięso przez białko właśnie, a ryż brązowy przez sporą zawartość fosforu.

Jak zwykle przyczyną takiego stanu rzeczy jest wąskotorowe patrzenie na sprawę. Rozpatruje się poszczególne produkty żywieniowe i ich wpływ tylko na dany aspekt (białko do odbudowy tkanki mięśniowej, węglowodany złożone do odbudowy glikogenu) pomijając holistyczny wpływ na cały organizm.

Równowaga kwasowo-zasadowa a długowieczność

Biorąc pod uwagę fakty związane z wpływem środowiska kwaśnego i zasadowego w organicznym świecie chemii, a także systemy energetyczne organizmu, właściwie nie powinniśmy mieć wątpliwości co do znaczenia równowagi kwasowo-zasadowej w naszym życiu.

Czy jednak to wszystko przekłada się na praktykę?

Dan Buettner, autor książki „Niebieskie Strefy w Praktyce”, postanowił zgłębić tajniki diet społeczeństw zamieszkujących Niebieskie Strefy, czyli regiony na Ziemi, gdzie ludzie żyją najdłużej. Zauważyłem spore różnice w sposobie odżywiania tych społeczności. Nie da się pominąć faktu, że diety tych ludzi nie są wcale wolne od tzw. grzeszków, czy produktów potencjalnie mogących szkodzić zdrowiu.

Dla przykładu społeczność Ikarii bardzo lubuje się w kawie, o której mówi się powszechnie, że zakwasza organizm, odwadnia i wypłukuje magnez.

Wspólnym mianownikiem sposobu odżywiania mieszkańców Niebieskich Stref jest równoważenie szkodliwego wpływu niektórych produktów.

Wspomniani Ikaryjczycy oprócz kawy piją także zioła i to w znacznej ilości. Między innymi napary z mięty, szałwii czy majeranku. Jak wiadomo zioła są źródłem antyutleniaczy oraz bioflawonoidów. Ponadto owoce i warzywa, w tym strączkowe, to aż 64% diety 80-letnich mieszkańców Ikarii. Ciekawym faktem jest, że aż ponad połowa kalorii spożywana przez starszych Ikaryjczyków pochodzi z tłuszczu, z którego większość to zasadotwórcza oliwa z oliwek. Można śmiało stwierdzić, że zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej Ikaryjczykom nie grozi.

Bardzo specyficzną dietą była przedwojenna dieta ludzi z Okinawy – kolejnej strefy długowieczności. Słodkie ziemniaki, uważane swoją drogą za średnio alkalizujące, stanowiły aż 67% ich pożywienia. Po wojnie, wraz z rozwojem gospodarczym, Okinawczycy zaprzestali jedzenia tych warzyw, natomiast bardziej popularna stała się wieprzowina, drób, jajka i mleko. W tym okresie liczba zachorowań na raka płuc, piersi i jelita grubego wzrosła niemal dwukrotnie.

Adwentyści Dnia Siódmego, to odłam chrześcijaństwa, a sposób ich odżywiania wynika bezpośrednio z przekonań religijnych. Uważają oni, że człowiek powinien jadać jak Pan Bóg przykazał, czyli naturalne, nieprzetworzone pożywienie pochodzące głównie z roślin.

Adwentyści, zamieszkujący Loma Lindę w Kalifornii, cechują się najniższym w kraju wskaźnikiem zapadalności na cukrzycę i choroby serca, a otyłość jest u nich niezwykle rzadka. Żyją średnio o 10 lat dłużej niż pozostali Amerykanie, a ich fenomenalny stan zdrowia i średnia długość życia doprowadziły do powstania wielkiego projektu Adventist Health Studies mającego na celu prowadzenie badań nad zdrowiem Adwentystów.

Chociaż nawyki związane z odżywianiem mieszkańców Niebieskich Stref nie są celowe, lecz wynikają z ich obyczajów, kultury lub religii, skutkują wielkimi korzyściami w kontekście zdrowia i długowieczności. Nawyki te mogą znacznie się różnić, jednak mają też wiele cech wspólnych, jak np. niskie spożycie mięsa (3 do 5%), cukrów dodanych i produktów przetworzonych oraz popularność picia wina do posiłku (zawierającego antyutleniacze), stosowania oliwy z oliwek czy ziół.

Jednym zdaniem możemy podsumować, że są to nawyki żywieniowe sprzyjające równowadze kwasowo-zasadowej.

Równowaga kwasowo-zasadowa a diety LCHF

Bardzo popularną ostatnimi czasy dietą z rodziny LCHF (Low Carb High Fat) jest dieta ketogeniczna. W skrócie dieta ketogeniczna to taka dieta, której celem jest zmuszenie organizmu do zmiany w sposobie pozyskiwania energii. Substratem energetycznym na keto diecie zamiast glukozy mają być ciała ketonowe, których produkcja zostaje znacznie wzmożona (stan ketozy).

Ażeby wprowadzić organizm w stan ketozy należy drastycznie ograniczyć spożycie węglowodanów (do 5%) na rzecz tłuszczu, z którego powinno pochodzić 80% kalorii. Nie trudno zgadnąć, że taka dieta bazuje w znacznej części na produktach zakwaszających. Czy w takim razie jest to dieta niezdrowa?

Z całą pewnością dieta LCHF może być (i jest) wykorzystywana w medycynie holistycznej jako terapia przeciwko chorobom wynikającym z nadmiernego spożycia cukru. Mowa tutaj np. o cukrzycy lub nowotworach.

Rak jest objawem rozmaitych dolegliwości. Przede wszystkim komórki rakowe najszybciej rozwijają się w kwaśnym środowisku, w którym brakuje tlenu. Zdrowe komórki przekształcają się w komórki nowotworowe by przetrwać w nowych, niesprzyjających warunkach. Z racji tego, że nie mają możliwości czerpania tlenu w wystarczającej ilości, zaczynają żywić się glukozą. Komórka nowotworowa wykorzystuje nawet 15 razy więcej glukozy niż komórka zdrowa. Jak nietrudno się domyślić spożywając cukier tylko karmimy naszego raka.

Pomijając tradycyjne leczenie chemio- lub radioterapią mamy trzy podstawowe możliwości wykorzystywane przez medycynę naturalną. Po pierwsze zastosowanie dużych dawek antyoksydantów (np. wlewy dożylne z witaminy C). Po drugie zmienić środowisko na zasadowe (terapia Gersona itp.). I po trzecie, odciąć komórki nowotworowe od głównego źródła energii (glukozy) przechodząc na dietę ketogeniczną.

Skuteczność diety LCHF jako diety terapeutycznej jest niepodważalna, jednak czy stosowanie jej na dłuższą metę jest korzystne?

Dieta Eskimosów

Największą populacją ludności żywiącą się według zasad diety nisko węglowodanowej, a wysoko tłuszczowej są Inuici, czyli tzw. Eskimosi. Ich głównym pokarmem jest białko i tłuszcz zwierzęcy. Jak się okazuje Eskimosi nie tylko nie należą do społeczeństw długo żyjących, ale nawet średnia ich życia jest dużo niższa niż np. u Amerykanów. Wiek powyżej 45 lat to w przypadku Eskimosów zjawisko rzadkie (17% ludności). Czy powodem takiego stanu rzeczy jest dieta LCHF? Być może.

Inuici nie są także wolni od chorób. Wniosek jednego z badań nad zdrowiem Eskimosów z Alaski brzmi:

„Chociaż uważano, że Eskimosi są chronieni przed chorobami sercowo-naczyniowymi (CVD), dane o stanie zdrowia pokazują duży odsetek zgonów z powodu CVD, pomimo tradycyjnego stylu życia i dużego spożycia kwasów tłuszczowych omega-3.”

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19800772

Chociaż nie jestem przeciwnikiem diety ketogenicznej, a nawet uważam, że dzięki niej możemy uratować życie, lecząc się z raka czy cukrzycy, to nie natknąłem się na nic co przemawiałoby za prozdrowotnością diety keto w długiej perspektywie czasu.

Nie wiadomo dlaczego, ale w społeczeństwie Eskimosów występuje olbrzymi problem samobójstw na szeroką skalę. Skłonności samobójcze u Inuitów występują aż 11-krotnie częściej niż u Kanadyjczyków.

Apatia, depresja, brak energii – to często wymieniane objawy zakwaszenia organizmu. Czy zatem wysoki wskaźnik samobójstw u Eskimosów ma związek z dietą? To pytanie pozostawiam bez odpowiedzi.

Równowaga kwasowo-zasadowa a kwasowość żołądka

Żołądek to jedyne miejsce w organizmie człowieka, gdzie kwas jest jak najbardziej pożądany. Mało tego, jest niezbędny. Przyjmuje się, że prawidłowe pH kwasu żołądkowego to 1,5. Jeśli pH jest zbyt wysokie mówimy o konieczności zakwaszenia żołądka.

Czy spożywając alkalizujące posiłki możemy negatywnie wpłynąć na kwas żołądkowy? Oczywiście nie. To, czy dany produkt spożywczy będzie zasadotwórczy czy kwasotwórczy dla organizmu, decydują procesy zachodzące w trakcie trawienia, przyswajania oraz metabolizowania produktu. Jednak dzieje się tak tylko w przypadku naturalnego pożywienia. Niektóre chemiczne dodatki do żywności mogą być zapewne źródłem problemów z kwasowością żołądka.

Groźne dla naszego zdrowia jest także stosowanie środków farmaceutycznych zobojętniających kwasy żołądkowe. Fakt ten leży na graniczy absurdu, ale ludzie celowo zobojętniają kwasy żołądkowe by poczuć chwilową ulgę np. przy zgadze. Ciągłe stosowanie tego typu tabletek tylko pogłębia problem ponieważ dolny zwieracz przełyku zostaje uniewrażliwiony na zobojętnione soki żołądkowe i nie spełnia swojej funkcji w 100 procentach. Skutkiem tego jest przedostawanie się treści żołądka do przełyku co odczuwamy jako zgagę. W dalszych konsekwencjach możemy doprowadzić do refluksu.

Ażeby tego uniknąć należy zakwasić żołądek pijąc np. ocet jabłkowy przed posiłkiem. Jest to bardzo ważne ponieważ niskie pH żołądka jest niezbędne do trawienia białek oraz minerałów. Zobojętnianie kwasu żołądkowego powoduje niedostatecznie przyswajanie składników odżywczych z pożywienia.

Nie mamy jednak się co obawiać, że zakwaszając żołądek zakwasimy także cały organizm. Do póki dieta będzie prawidłowa, tzn. sprzyjająca utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej, dopóty nie mamy powodu do obaw.

Podsumowanie

Utrzymując stan równowagi kwasowo-zasadowej obniżamy diametralnie ryzyko zachorowania na wiele groźnych chorób, jednoczenie zwiększając kondycję ogólną organizmu. Równowaga kwasowo-zasadowa sprzyja zdrowiu, długowieczności oraz wynikom sportowym. Czy zatem dieta z wysoką zawartością warzyw, owoców, olejów roślinnych z umiarkowanym spożyciem mięsa i nabiału to dieta optymalna dla człowieka?

Wiele wskazuje, że tak. Utrzymanie stanu równowagi jako remedium na zdrowotne bolączki współczesnego człowieka w świecie, w którym szukamy konkretnego rozwiązania na jeden problem, będzie pewnie zbyt holistycznym podejściem.

Ostatecznie Twój styl życia zależy od Ciebie. Jeśli zaczniesz pojmować swoje ciało jako jedną spójną maszynerię, której nadrzędną potrzebą jest stan równowagi kwasowo-zasadowej, by więcej przyswajać, lepiej neutralizować i szybciej się regenerować, to najprawdopodobniej osiągniesz niezwykłe korzyści w krótkim czasie.

Produkty mocno zasadotwórcze

• brokuły
• jarmuż
• ogórki
• szpinak
• wodorosty morskie
• sól morska i himalajska
• kiełki
• natka pietruszki
• kapusta kiszona
• ogórki kiszone
• zakwas buraczany
• roślinne napoje i koktajle
• woda alkaliczna

Produkty średnio zasadotwórcze

• bakłażan
• buraki
• cebula
• fasolka szparagowa
• kalarepa
• kapusta biała, czerwona, pekińska
• marchew
• papryka
• pomidor
• rukola
• rzepa
• rzodkiewka
• sałata
• seler naciowy
• szczaw
• szczypior
• pestki dyni
• sezam
• awokado
• cytryna

Produkty lekko zasadotwórcze

• bób
• brukiew
• brukselka
• chrzan
• cukinia
• groszek zielony świeży
• kabaczek
• kalafior
• por
• rzeżucha
• słodkie ziemniaki
• szparagi
• młode ziemniaki
• migdały
• granat
• grejpfrut
• rabarbar
• wiśnie
• fasola biała
• kasza gryczana
• orkisz
• soczewica
• oleje: kokosowy, lniany, rybi, z awokado, oliwa z oliwek
• mleko kozie

Produkty mocno kwasotwórcze

• pistacje
• indyk
• dziczyzna
• jagnięcina
• jajka
• kaczka
• kurczak
• owoce morza
• ryby
• sery twarde
• wołowina
• gorzka czekolada
• grzyby
• herbata czarna
• kakao
• kawa
• musztarda
• ocet
• sos sojowy
• syrop klonowy

Produkty średnio kwasotwórcze

• świeże owoce (z wyjątkiem grupy zasadowej)
• kasza bulgur
• chleb razowy
• kasza jęczmienna
• makaron durum, razowy
• orzechy arachidowe, włoskie, ziemne
• ryż basmati, brązowy, dziki
• ryby oceaniczne i morskie
• sery białe i kozie
• wątróbka
• cukier trzcinowy
• herbata zielona
• majonez
• miód

Produkty lekko kwasotwórcze

• chleb żytni
• orzechy laskowe, brazylijskie, pekan, makadamia
• mleko wiejskie
• śmietana
• ryby słodkowodne ekologiczne
• herbaty owocowe
• olej konopny, słonecznikowy, z pestek winogron

Powyższy wykaz obejmuje wybrane produkty ekologiczne, które mogą znaleźć się w naszej diecie w celu zachowania równowagi kwasowo-zasadowej.
Źródło: „Alkaliczny Styl Życia” Beata Sokołowska.

Linki pomocnicze:
http://zsnr2chemia.cba.pl/Nauka/Przemys%C5%82/przemysl7.html